Hidden Figures: Kadınlar ve Sayılar
Birçok dalda ödül alan 2016 yapımı Hidden Figures filminin yönetmenliğini Theodore Melfi üstleniyor. Gerçek hayattan uyarlanan filmin kadrosunda Octavia Spencer, Kevin Costner, Taraji P. Henson ve Janelle Monáe gibi başarılı isimler yer alıyor. Film ise 1930’larda Uzay Yarışı’nı kazanmak için NASA’ya yardım eden Afro-Amerikalı matematikçi kadınların hem ırkçılıkla hem de cinsiyetçilikle baş etmesini anlatıyor.
Gerçek hayattan uyarlanan filmleri seviyorsanız, bu filme mutlaka şans vermelisiniz. Dönemin şartlarında kadın mücadelesinin zorluğu bir yana, Afro-Amerikalı bir kadının mücadelesini izlemek, izleyenleri gerçekten içine çekiyor ve etkiliyor. Bunun yanı sıra, film her saniyesinde ritmini yükselttiği için zamanın nasıl geçtiğini anlamadan izliyorsunuz. Zekânın ve mücadelenin birleşimini kusursuz bir şekilde perdeye aktarmışlar.
Çok başarılı ve zeki üç kadının NASA’daki mücadelesini konu alan film, aynı zamanda dönemin ABD-Rusya arasındaki uzay yarışının çekişmesine de ışık tutuyor. Her birinin ayrı ayrı karakterlerine, çıktıkları yola ve önceki hayat hikâyelerine yer vererek bugün oldukları kadına dönüşüm yolculuğunu da daha iyi anlamamızı sağlayan sahneler yer alıyor. Filmdeki olayların gerçek olması ve ona dair izler taşıması da filmin etkileyiciliğini ekstra artırıyor. Sadece bu sebeplerden bile izlemenizi tavsiye ederim ve eminim ki gönül rahatlığıyla önerebileceğiniz, birden fazla kez açıp izlemek isteyeceğiniz bir film olacak.
Gelelim karakterlere ve çıktıkları yoldaki mücadeleci duruşa. Dorothy Vaughan (Octavia Spencer), işinde oldukça başarılı, ekibini yönetebilen, verilen işin altından kalkabilecek bir matematikçidir. Terfi en büyük hakkı olmasına rağmen Afro-Amerikalı olduğu için ve NASA tarihinde hiçbir Afro-Amerikalı kadın yönetici olmadığı için terfisini alamıyor. Gayriresmî olarak yaptığı yöneticilikle yetinmeye mahkûm bırakılıyordu. Ama onun iradesi, dik duruşu ve pes etmeyişi sonucunda NASA tarihinde ilk defa bir Afro-Amerikalı kadın, yöneticilik pozisyonuna terfi ettirildi. Film size onun dik duruşunu ve naif mücadelesini izletiyor ve Spencer, sanki bu rol için doğmuşçasına oynuyordu. En sona, filme ilham veren karakterlerin hayatına dair de birkaç not bırakacağım, okumanızı tavsiye ederim. 😊
Bir diğer karakterimiz ise Mary Jackson (Janelle Monáe). Oldukça inatçı, akıllı ve dik başlı bir karakter aslında. Zekâsı çocukluğundan gelen, her işini kendi halletmeye alışmış ve inandığı işlerde sonuna kadar gitmekten çekinmeyen, “güçlü kadın” tanımını omuzlarının üstünde taşıyan biri.
Çok başarılı olmasına ve birçok mühendisi zekâsıyla geride bırakacak olmasına rağmen diploması yok diye NASA’da resmî olarak mühendislik yapamıyor. Diploma da alamıyor çünkü bu eğitimi veren tek bir okul var, o da sadece “beyazlar” için olan bir okuldu. O okula girebilmek için birçok adım attı, mahkemeler kazandı ve en sonunda, ona sadece Afro-Amerikalı bir kadın diye verilmeyen okuma hakkını elde etti. Bu eğitim sayesinde NASA’daki ilk kadın mühendis oldu. Film boyunca onun da mücadelesi, direnişi ilmek ilmek işlenmiş, en son sahneye kadar zekâsının parıltıları belirginleştirilmişti.
Ve son karakterimiz… Katherine Johnson (Taraji P. Henson). Film aslında ağırlıklı olarak onun karakterine odaklanmıştı. Onun mücadelesi, seçilmesine rağmen çalışmasına ekip arkadaşları tarafından müsaade edilmemesi, her zaman karşısına daha fazla zorluk çıkması ve daha niceleriyle mücadele etmek zorunda kalması anlatılıyor. Ve onun kişisel tarihi “ilk”lerle dolu. Hayatındaki ilkleri anlatmak burada sayfalar sürer, o yüzden ben filmdeki ilklerle devam etmek isterim.
Dorothy’nin ekibindeyken, aniden uzaya gidecek yörüngelerin hesabı için başka bir ofise transfer ediliyor. Burada başta erkek egemenliğiyle mücadele etmek zorunda kalıyor. Sadece kadın olduğu için değil, Afro-Amerikalı bir kadın olduğu için de mobbinge uğramaya başlıyor. O sahneleri izlerken siz bile sıkışmış hissedeceksiniz. Onlar için bunun normalleşmiş olması ise daha da tatsız bir durum.
Ardından Katherine, zekâsı, çalışkanlığı ve duruşuyla herkesi yanıltıyor ve tüm ekibin işlerini kontrol edecek kadar ilerliyor. Film, onun yaşadığı bu buhranı oldukça güzel işlemiş. İnci kolyesi, tuvalet sahneleri ve daha niceleri, onun için tahmin edilenden çok daha büyük bir devrim aslında. Tüm bu sürecin sonunda ise NASA’da “bilim insanı” olarak çalışmaya hak kazanan ilk Afro-Amerikalı kadın oluyor. Sadece bu karakter için bile film izlenmeye değer. Ve insanın içinde “Keşke bu karakterin en baştan sona kadar hayatını anlatan bir dizi olsaydı da izleseydik.” dedirtiyor.
Uzun uzadıya anlattım ama kesinlikle izlemeniz gerektiğini düşünüyorum. Kadınların yaşantısına ışık tutan, ırkçılığı böylesine berrak gösteren bir film kaçırılmamalı. Maalesef hâlâ hak ettiği değeri göremediğini düşünüyorum. Bu ve buna benzer filmleri seviyorsanız, bizi okumaya devam edin. 😊
Filmdeki karakterlerin gerçek yaşantılarıyla ilgili bir iki minik not…
Dorothy Vaughan, NASA elektronik bilgisayarları kullanmaya başladığında “insan bilgisayar” olma görevinden, bilgisayar programcılığına terfi etmiştir. Organizasyondaki ilk Afro-Amerikalı kadın süpervizör olmuş ve 1970’lere kadar orada çalışmaya devam etmiştir. Dorothy Vaughan, 2008 yılında hayatını kaybetmiştir.
2020 yılında 101 yaşındayken hayatını kaybeden Katherine Johnson ise 1980’lerin başlarına kadar NASA’da analist olarak çalışmaya devam etmiştir. Apollo 11 ve Apollo 13 görevlerinde yer almıştır. Johnson, 2015 yılında Başkanlık Özgürlük Madalyası almış ve 2016 yılında Langley’de kendisine adanmış Katherine G. Johnson Hesaplamalı Araştırma Tesisi kurulmuştur.
Hidden Figures: Kadınlar ve Sayılar
