Malmkrog 2020 Film İncelemesi (İKSV Özel)
Romanya Yeni Dalgası’nın temsilcilerinden Cristi Puiu’nin dördüncü uzun metrajı olan Malmkrog, uluslararası ortak yapım bir drama filmi. 70. Berlin Uluslararası Film Festivalinde karşılaşmalar bölümünde gösterildi. 3 saat 20 dakikalık bu film tiyatral sekanslar, monologlara uzanan uzun diyaloglar içeriyor.
Film adını Transilvanya’daki bir köyden alıyor. 19. yüzyılın kendine has aristokratları etrafında şekillenen hikayede, bir kontes, bir siyasetçi, bir toprak sahibi ve bir generalin de aralarında yer aldığı karlar altındaki bir malikanede geçen hararetli tartışmalara şahitlik ediyoruz. 19. yüzyıl entelektüellerinin sorunları irdelemesi üzerine yapılan konuşmalar sizi hikayede tutuyor. Bu açıdan bir roman derinliğine sahip senaryo ve olay akışı izlemek mümkün. Film, felsefik açıdan insanlığın etik, ahlak normları üzerine bir diyalektik inşa ediyor.
Film beş ana karakterin, beş farklı bakış açısından farklı konuları aynı potada eritmesine dayandırılmış. Savaş, aşk, ölüm ve din üzerine gitgide hararetlenen tartışmaların faşizm boyutuna kadar vardırılması ilk etapta rahatsız edici. Böylesine düşünsel derinlik kurulan diyalogların faşizme tahakküm edilmesi kafalardaki ilk soru işaretini ortaya çıkartıyor. “Böylesi eğitimli elitler, böylesi bir basmakalıp cahilliğe düşebilir mi?”
Yazı buradan itibaren spoiler içermektedir.
“Bütün cinayetler mutlak kötüdür, savaş cinayettir, o halde savaş mutlak kötüdür.”
Film ilk kısımda, 93 Harbi olarak tarihe geçen Osmanlı – Rus savaşında barbar ilan edilen Türk askerleri, aynı savaşta Rus cephesinde savaşanlara empatiyle yaklaşılmasını söylüyor. Savaşlarda etik olmayan her şeyin tek bir cephe hattına itilmesi ve soykırım gibi hassas bir meseleyle canavar ilan edilen Türklere medeniyet götürme işi yine Avrupalı aristokratların elinde olarak lanse ediliyor. Hikayenin tek hümanisti şeklinde görülen Olga karakteri her teze bir antitezle yaklaşarak olayların farklı bakış açılarıyla incelenmesi gerektiğini öne sürüyor. Faşizm ve hümanizm çatışması sadece Türkler ve Avrupalılar içinde değil Ruslar, Kırgızlar ve Afrikalılara da sıçrıyor.
Karakterler arasında iyi ve kötü insan tartışmaları yaşanırken Nikolai karakterinin “Aynı hayvan bizlerinde de içinde var ama biz onu zincire bağlı tutuyoruz” repliği ahlak normlarının sadece hiyerarşinin en tepesinde bulunanlara işlemediğini gösteriyor. Savaş sırasında yaşanılan kıyımlar Türkler için barbar yakıştırmasına sebep olurken, Avrupalı aydınlara göre medeniyet götürmenin temeli.
Sanayi devriminin yeni yeni büyümeye başladığı 19. yüzyıl Avrupa’sında kapitalizmin tek çıkış rotası olarak düşünülmesi elbette tesadüf değil. Dünya üzerindeki insanları düşünüp yeni bir sistemle medeniyete kavuşturmak isteyen elitlerin bir adım ötede duran hizmetlilerini görmezden geldiği, aradaki sınırların asla aşılmadığı birçok sahne görüyoruz. Yanlarına koşan küçük bir hizmetli çocuğunun ve onun ait olduğu alt düzeni görmezden gelecek kadar kibirli tavırların bir kurtarıcı rolü olmadığı aşikar.
Konunun temelinde hümanizm yatmadığı, elitlerin sadece kendi standartlarını bir üst noktaya taşımak adına diğer insanları sömürgeleştirme fikri alt metinde vurgulanmış.
Filmin birçok sahnesi tartışılan konuların başka bir tezatını bize gösteriyor. Dünyadaki çatışmaların ve sorunların tek çözümünü kapitalizm olarak savunanların kurşuna dizilmesi, bir nevi Bolşevik ayaklanmasının ve Ekim Devrimi’nin timsali. Aristokratlar kurşuna diziliyor ancak hizmetliler hiçbir şekilde zarar görmüyor. Bu sahne kurtarıcı rollerine bürünmüş hiyerarşinin temel yapı taşlarının artık yükümlülüğünün olmadığının bir göstergesi.
Bir sonraki sahnede cenaze törenine benzer bir seremoni izliyoruz. Sonrasında tekrar malikaneyi ve hiçbir şey olmamışçasına yemek masasında konuşmalarına devam eden aristokratları görüyoruz. Bu sahne bana her ne kadar devrim yapılırsa yapılsın, yönetici sınıfının asla yıkılmadığını ve fikirlerinin kurşun geçirmez olduğunu gösteriyor.
Malmkrog, üzerine düşünülecek birçok soru bırakarak 3 saat 20 dakika boyunca felsefi açıdan doyurucu bir yolculuğa çıkartan Auteur örneği. İKSV Ocak seçkisinde 27 Ocak 2021 tarihine kadar gösterimde.
Malmkrog 2020 Film İncelemesi (İKSV Özel)
Şevval Balcı’nın Diğer Yazıları İçin Tıklayın.
