Lilo & Stitch: 2002 vs 2025
Merhabalar!
Bu yazıda birlikte Lilo & Stitch filminin 2025 versiyonunu deşiyoruz.
İlk kez Lilo & Stitch’i izlediğimde 5 yaşındaydım. Ait olamadığın bir dünyada, kendi aileni yaratmanın büyüsü ve sevginin en uyumsuz olanı bile evcilleştirmesi… Kimseye benzemeyen karakterleriyle bu filmi yıllar sonra hâlâ hatırlamamın bir nedeni vardı: samimiydi. O zamanlar izlerken bana kendimle ilgili tuhaf bir şey öğrettiğini hissetmiştim: Ailen olmasa bile, birini seversen, birlikte bir ev yaratabilirdiniz. “Ohana demek aile demek. Aile demek, kimse geride bırakılmaz ya da unutulmaz.” diyordu Lilo. Bu cümle, çocuk aklımla kurallarını anlayamadığım bir dünyada bana ait bir yer vaat ediyordu. Özellikle farklı olanların, dışlananların, anlaşılmayanların birbirine nasıl sahip çıkabileceğini anlatması… Bu duyguyu bir çizgi filmden almış olmak hem mucizevîydi hem de çok insaniydi.
Lilo & Stitch, 2002’de Disney animasyonunun biraz bocaladığı bir dönemde ortaya çıkmış, ama kısa sürede kendi küçük evrenini yaratmıştı. Stitch, galakside kaos yaratmak üzere üretilmiş bir deneydi: Deney 626. Ama işler planlandığı gibi gitmedi; Stitch Dünya’ya düştü. Hawaii’de yaşayan altı yaşındaki yalnız ve öfkeli bir kız olan Lilo tarafından sahiplenildi. Stitch, bir anlamda onun “öfke kardeşi” oldu. İkisi de toplum dışıydı, kuralsızdı, ama yalnızdı.
Bu yıl çıkan canlı aksiyon uyarlama ise orijinalin bu karmaşık duygularını yeniden canlandırmak yerine, onları düzleştirmeyi tercih etmiş. Stitch yine burada: peluşumsu ve sevimli. Lilo (Maia Kealoha) hâlâ yalnız ve öfkesi törpülenmiş. Hikâyenin iskeleti yerli yerinde: sosyal hizmetlerin tehdidi, Nani’nin (Sydney Agudong) genç yaşta ailesini bir arada tutma çabası, Stitch’in galaktik kökeni… Ama bu yeni versiyon, sanki orijinalin ne anlattığını anlamak yerine sadece ne söylediğini tekrar ediyor gibi hissettirdi.
Lilo & Stitch : 2002 vs 2025
Filmin yönetmeni Dean Fleischer Camp, bağımsız sinema çevrelerinde sevilen Marcel the Shell with Shoes On ile tanınmıştı. O filmde minicik bir deniz kabuğunun evreni anlama çabasını anlatmıştı ve oldukça içten, yaratıcı bir işti. Ancak Camp’in bu kişisel ve nazik anlatımı, dev bir stüdyo filmi olan Lilo & Stitch’in kaotik ve duygusal ritmini taşımakta zorlanmış. Görsel efektler zaman zaman zayıf, mizahın temposu ise sürekli düşüyor. Stitch’in sahneleri, dikkatli bir mesaj verme kaygısından dolayı anlamını çoğu yerde kaybetmiş.
Burada bir parantez açmak gerek: 2002’deki orijinal filmin arkasında Chris Sanders ve Dean DeBlois vardı. Sanders, Stitch karakterini yalnızca yaratmakla kalmamış, ona ses de vermişti. DeBlois ile birlikte How to Train Your Dragon gibi başka klasiklere de imza atan bu ikili, karakterlerin öfkesini, yalnızlığını ve tuhaflığını bastırmamış; aksine o kırılganlıkları parlatmıştı. Orijinal Lilo & Stitch, kişisel bir projeydi. Her sahnesinde yönetmenlerinin inancı, sevgisi, hatta biraz da korkusu hissediliyordu. Yeni filmde ise bu, fazla sadeleşmiş bir ürün duygusuna bırakılmış.
Yeniden yapımın en büyük günahı, duygusal yoğunluk yerine güvenli tercihlerle ilerlemesi. Stitch’in ilk başlardaki yıkıcılığı, artık zararsız bir hiperaktiviteye dönüşmüş. Lilo’nun toplumla çatışan yönleri yerine, ekrana yakışan “tatlı huysuzluk” kalmış geriye. Abla Nani’nin genç yaşta üstlendiği dev sorumluluk, daha “politik doğrucu” bir yetişkinliğe evrilmiş. Oysa 2002’deki Nani kırılgandı, öfkeliydi, bazen sabırsızdı ama gerçekti. Bu versiyonda daha örnek, ama daha silik biri.
Lilo & Stitch : 2002 vs 2025
Yeni filmde Stitch’in CGI tasarımını başarılı buldum. Ancak çevresindeki dünya, Stitch’in enerjisine ayak uyduramıyor. Jumba ve Pleakley gibi yan karakterler bile potansiyellerinin çok altında kullanılmış. Hawaii’nin pastoral renkleri soluk bir palete dönüşmüş, sahneler arasında görsel bir ruh bütünlüğü kurulamamış. Filmin yeni eklediği birkaç detay –örneğin portallar açan bir silah– ise hikâyeye katkı sunmaktan çok yine bir pazarlama ürünü hissi veriyor.
Beni en çok rahatsız eden şey ise şu: Bu filmde neredeyse hiçbir yeni sahne, eski filmdeki karşılığı kadar güçlü değil. Evet, Stitch’in Lilo’nun elini tuttuğu o an yeniden canlandırılmış. Ama yüzeyde aynı olan bu sahne, ruhen yoksullaştırılmış. Çünkü eski filmin dramatik temposu, her şeyin hızlıca tüketildiği bu yeni kurgu içinde işlemiyor. Aceleyle geçiştirilen, montajla duyguların empoze edildiği bir anlatı var.
Tüm bunlarla birlikte, yeni Lilo & Stitch’te sevimli anlar yok değil. Stitch hâlâ çocukların ilgisini çekecektir. Lilo’nun yalnızlığı hâlâ tanıdık gelebilir. Ama bunlar daha önce de vardı. Ve daha iyiydi. Bu film, tıpkı yeniden yapılmış diğer birçok Disney klasiği gibi, eskiye dair hissettiğimiz sevgiyi kendine kaynak yapmış ama o sevgiyi yeniden inşa edememiş.
Özetle, Lilo & Stitch 2025, sevdiğimiz bir anının yumuşatılmış, parlatılmış ve kutuya konmuş hali gibi. Onu izlerken hâlâ Stitch’i tanıyoruz, ama onunla yeniden tanışamıyoruz. Çünkü bu sefer hikâyeyi anlatanlar, Stitch’e değil markaya âşık gibi. Ve bu fark, sahnenin her köşesine sinmiş…
Mısırlar patladıysa, yazıyı burada sonlandırıyorum.
İyi seyirler!
