IT: Welcome to Derry 1. Sezon: Pennywise Evreninin En Karanlık Dönemi
Stephen King denince akla önce canavarlar gelir: palyaçolar, hayaletler, vampirler, doğaüstü varlıklar… Ama aslında King’i özel kılan şey, bu canavarların hiçbir zaman hikâyenin merkezinde olmamasıdır. Çünkü King’in asıl meselesi canavar yaratmak değil, insan zihninin karanlık köşelerini sabırla deşmektir.
Benim Stephen King’le ilk tanışmam Tom Gordon’a Âşık Olan Kız ile olmuştu. O kitap benim için korkudan çok yalnızlıktı. Ormanda kaybolmuş bir çocuğun zihninin yavaş yavaş çözülüşünü, korkunun dışarıdan değil içeriden büyüdüğünü anlatıyordu ve ben de Trisha gibi kaybolmuş hissediyordum. Ardından Carrie geldi. Bastırılmış öfkenin, utancın ve kolektif zulmün nasıl bir felakete dönüştüğünü anlatan o sert hikâye. Doğaüstü olan burada yine ikincildi; asıl korku, herkesin bildiği ama kimsenin durdurmadığı şiddetti.
IT: Welcome to Derry 1. Sezon: Pennywise Evreninin En Karanlık Dönemi
Ve sonra IT ile tanıştım. Pennywise’la.
IT: Welcome to Derry dizisinin incelemesine dalmadan önce Pennywise hakkında biraz konuşalım isterim. Pennywise bence Stephen King’in belki de en yanlış anlaşılan karakteri. Çünkü o bir insan değil, sanılanın aksine bir palyaço değil ya da bir zamanlar “iyi” olup sonradan kötüleşmiş bir varlık değil. Pennywise, yani asıl adıyla “IT”, evrenler arası, çok eski, şekil değiştiren bir varlık ve korkuyla besleniyor. En çok da çocukların korkularını hedef aldığı için onlara hem güvenli bir alan yaratacak hem de korkutacak bir formda karşımıza çıkıyor. Yani palyaço formu, yalnızca bir maske. Çocuklar için güvenli ve eğlenceli görünen bir figürün ardına saklanmış saf kötülük.
King’in dehası burada başlıyor: Pennywise tek başına güçlü değil, onu güçlü kılan Derry kasabası. Peki neden? Hemen oraya da gelelim: Pennywise her 27 yılda bir uyanan, beslenen ve uykuya yatan kadim bir kötü güç. Ama bu döngüyü mümkün kılan şey, kasabanın sürekli aynı hatayı yapması, kötülükler karşısındaki korkunç suskunluk… Yani kötülük, bir canavardan çok kolektif suskunluktan doğuyor.
Şimdi gelelim yazımızın asıl konusuna; IT: Welcome to Derry dizisi bu evrende nerede duruyor?
IT: Welcome to Derry 1. Sezon: Pennywise Evreninin En Karanlık Dönemi
HBO’nun IT: Welcome to Derry dizisi, 2017–2019 yapımı IT Chapter 1 ve Chapter 2 filmlerinin öncesinde, 1962 yılında geçiyor. Yani evreni bilenler için şöyle özetleyelim: Pennywise’ın bir önceki uyanış döngüsünde. Bu dizi aslında IT evreni ile ilgili şunu soruyor: Pennywise neden bu kasabada bu kadar güçlü? Dizi, bu soruyu yanıtlamak için hikâyeyi iki ana anlatı üzerinden ilerletiyor.
İlki, Hanlon ailesi ve askerî operasyon. Hanlon soyadı IT’yi bilenler için tanıdık: Mike Hanlon, Losers Club’ın en önemli üyelerinden biri. Dizide, onun ailesinin geçmişini görüyoruz. Kısaca özetleyelim: 1962’de küçük Will Hanlon, ailesiyle Derry’ye taşınır. Babası Leroy, kasabanın dışında yürütülen gizli bir askerî operasyonda pilot olarak çalışmaya başlar. Bu operasyon, Derry’nin altındaki “bir şeyi”, yani Pennywise’ın varlığını keşfetmiş ve onu kontrol altına almaya çalışmaktadır. Bu hikâye hattına Dick Hallorann eklenir. Stephen King evrenine hâkim olanlar bu ismi de hızlıca hatırlayacaktır ama hatırlamadıysanız da korkmayın, hemen hatırlatıyorum: The Shining’den tanıdığımız, psişik yeteneklere sahip Hallorann’ın daha genç hâli. Bu dizi ile ilgili en sevdiğim şey kesinlikle The Shining evreniyle bu şekilde bağlamış olmalarıydı. Çünkü bir Stephen King hayranı olarak onun farklı evrenlerini böyle benzer köklerde görmek hikâyeye daha derin bağlanmamı sağladı. Aynı zamanda dizinin en güçlü ve en derinlikli karakteri de Hallorann. Çünkü yetenekleri sayesinde ne olduğunu sezgisel olarak biliyor ama bunu durdurabilecek güce sahip değil. Zaten bu Stephen King’in en tanıdık trajedisidir…
Şimdi gelelim hikâyemizin bir diğer hattına: çocuklar ve yeni “Losers Club”.
Kasabada çocuklar kaybolmaya başlar. Yetişkinler susar. Ama bir grup çocuk bu kayboluşların ardında bir şey olduğunu fark eder ve Pennywise’a giden izleri takip ederler. Bu, King evreninin tekrar eden bir motifidir; gerçeği ilk fark edenler hep çocuklardır.
Welcome to Derry’nin en önemli taraflarından biri de Pennywise’ı yalnızca doğaüstü bir varlık olarak değil, Amerikan tarihinin bastırılmış suçlarıyla bağlantılı bir figür olarak da ele alması. Dizi açıkça Derry’nin kurulduğu toprakların yerli halka ait olduğunu ama zorla ve adaletsiz anlaşmalarla el değiştirdiğini anlatır. Pennywise’ın bu toprakla bağı tesadüf değil anlayacağınız. Kötülük burada, çalınmış toprakların hafızasıdır. Devletin bu alanda askerî deneyler yapması, Stephen King’in sıkça eleştirdiği bir fikri taşıyor: Kolonyal şiddet ve devlet aklı, doğaüstü kötülüğü besler.
IT: Welcome to Derry 1. Sezon: Pennywise Evreninin En Karanlık Dönemi
Hikâyeyle ilgili iskeletimiz oluştuysa biraz da kamera arkasına değinelim.
Dizinin arkasında, sinema uyarlamalarından tanıdığımız isimler var: Andy Muschietti ve Barbara Muschietti. Yani IT filmlerinin yaratıcıları. Bu ekibe bir de Jason Fuchs eklenmiş, dizinin başyazarı ve yaratıcılarından biri olarak. Eğlenceli bir bilgi: Fuchs, IT: Chapter 2’de oyuncu olarak yer almıştı.
Görüntü yönetmenliği genel olarak soğuk, gri ve bastırılmış hisler üzerine kurulmuş. Bu estetikle, Derry’nin ruhunu yansıtmak amaçlanmış. Donmuş, suskun, çürüyen bir kasaba. Ancak bu tercih zaman zaman atmosferi güçlendirirken, zaman zaman mesafeli ve yavaş hissettirebiliyor.
Oyunculuklara gelince… Diziyle ilgili kafam karışsa da şunu net söyleyebilirim: Pennywise’ı yine Bill Skarsgård’dan izliyor olmak başlı başına mutluluk. Bill Skarsgård bu karakteri öyle bir sahiplenmiş ki, sahnede çok az göründüğü anlarda bile varlığı hissediliyor. Açıkçası Pennywise’ı başka bir oyuncuda hayal etmek artık zor. Dizinin en “iyi oynanmış” taraflarından biri de bu tanıdık his.
Bunun yanında beni en çok etkileyen performans Chris Chalk oldu. Dick Hallorann’ı öyle sakin, yorgun ama sezgisel bir yerden oynuyor ki, sanki karakter her sahnede biraz daha ağırlaşıyor. Çocuk oyuncular arasında Clara Stack (Lilly) duyguyu en iyi taşıyan isim; ajitasyona kaçmadan, merakla korku arasındaki o ince çizgide durmayı başarmış.
IT: Welcome to Derry kesinlikle kusursuz bir dizi değil. Tempo sorunları var, bazı karakterler yüzeyde kalıyor, Pennywise’ın tehdidi yer yer dağılıyor. Ama yaptığı önemli bir şey var: Pennywise’ı palyaço olmaktan çıkarıp, bir toplumun bastırdığı tarih hâline getirmesi. Bu yüzden Welcome to Derry, sadece bir korku dizisi değil; Stephen King evrenine açılan politik, tarihsel ve karanlık bir kapı oldu. Muschietti ve ekibinin ikinci sezon için neler hazırlayacağını görmek beni heyecanlandırıyor. 🙂
