Düşük Bütçeli Filmler #2: Once
Once , John Carney tarafından yazılan ve yönetilen 2007 İrlanda romantik müzikal drama filmlerindedir. Filmde Glen Hansard ve Markéta Irglová , İrlanda’nın Dublin kentinde mücadele eden iki müzisyendir. Hansard ve Irglová daha önce Swell Season olarak müzik yapmışlar ve filmin orijinal şarkılarını besteleyip seslendirmişlerdir. Baba mesleği olan elektrikli süpürge tamirciliği yapan ve müziğe karşı ilgisi ve yeteneği olan bir sokak müzisyenin karşısına bestesini beğenen bir kızın başrolünün önüne çıkmasıyla başlar. Kız Çek Cumhuriyeti’nden İrlanda’ya göç etmiş, müzik konusunda yetenekli olan ancak yaşamını sokakta gül satarak kazanmaya çalışan bir kadındır. İkisinin de geride bıraktığı sevgilisi veya eşi vardır, ve ikisi de hayata tutunmaya çabalamaktadırlar. Müzik onlar için bir çıkış noktasıdır. Kız, erkeği yetenekli olduğuna ve bestelerinin oldukça iyi olduğuna ikna eder ve bir yandan da bestelerine söz yazarak, piyano çalarak ve şarkıları seslendirerek ona yardımcı olur. Erkek, müziğini daha geniş çevrelere duyurmak amacıyla Londra’ya gitmeye karar verir ve giderken yanında bir kayıt olmasını ister. Kız ile beraber stüdyo ayarlarlar ve kendisi gibi sokak müzisyenleriyle beraber stüdyoya girerek şarkılarını kaydederek birbirlerini daha yakından tanırlar. Tüm bu gelişmeler arasında arkadaşlıktan öteye giden bir ilişki olur, ve gelgitler içerisinde yaşamaya başlarlar. Her ikisinin geride bıraktığı eşleri, aile düzenleri bir kaç engeldir önlerinde. Bir türlü adı koyulmayan ilişkileri erkeğin Londra’ya gidişiyle başlamadan biter. Filmin doğal atmosferi yansıtmadaki başarısı, oyuncuların birbirleriyle olan sinerjisi, hikayenin ana noktalarda bilindik ancak detaylarda tahmin edilemez oluşu ve hatta şarkılar dahi “Once” filmini tek başına büyülü bir film yapmaya yetmez ancak bu özellikler Glen Hansard ile Marketa Irglova’nın performansıyla birleştiğinde ortaya yıllar sonra dahi tekrar izleme isteği uyandıran, cezbedici, sihirli bir iş çıkarmayı başarmıştır. Once filminin ardından ikilinin “The Swell Season” isimli bir albüm yaptıklarını, hatta “The Swell Season” albümünün aynı adlı bir belgesel filmi olduğunu, aynı zamanda Once filminin Broadway’de oyununun dahi çıktığını söylemeyebiliriz. Açıkçası ortada tek bir filme yetmemiş güzellikte bir birliktelik olunca devamı gelmiş. Özellikle “When Your Mind’s Made Up” ve “If You Want Me” filmin hem sahne olarak hem şarkı olarak en başarılı bulduğum parçalardı ancak her izleyenin filmde farklı bir “En İyi Şarkı” bulabileceği kalitede bir parça listesine sahip filmler arasına girmiştir.
Once, İrlanda Film Kurulu ile yıllarca geliştirme çalışması yapmış ve 112.000 Euroluk bir bütçeyle yapılmıştır. Bu, Amerika Birleşik Devletleri’nde ekran başına önemli gişe ortalamaları kazanan ticari bir başarıydı ve eleştirmenlerden beğeni toplamayı başarmıştır. En İyi Yabancı Film dalında 2007 Independent Spirit Ödülü de dahil olmak üzere ödülleri toplamıştır. Hansard ve Irglová’nın ” Falling Slowly ” adlı şarkısı 2008 En İyi Orijinal Şarkı Akademi Ödülü’nü kazandı ve film müziği Grammy Ödülü’ne aday olarak gösterilmiştir.
İki başrol oyuncusu Hansard ve Irglová, profesyonel müzisyenlerdir. The Frames’in eski basçısı olan yönetmen Carney, uzun süredir bir arkadaşından sokak çalgıcısı anekdotları paylaşmasını ve film için şarkılar bestelemesini istemiştir, ancak başlangıçta erkek başrolü aktör Cillian Murphy’nin oynamasını istemiştir. Murphy ayrıca filmin yapımcılarından biri olmak istiyordu ancak o zamanlar 17 yaşında olan, oyuncu olmayan Irglová’nın karşısında oynama ihtimalinden hoşlanmadığını dile getirmiştir ve Hansard’ın oktav sıçrayan şarkılarını seslendirecek ses yeteneğine sahip olmadığını düşündüğü için filmde yer almamıştır.
Bütçenin yaklaşık yüzde yüzde 75’i İrlanda Film Kurulu tarafından finanse edilmiştir ve Carney kendi parasının bir kısmını taahhüt etmiştir. Yönetmen, maaşları iki katına çıkartıp ve filmin başarılı olması durumunda herkese gelirden pay vereceği sözünü vermiştir. 17 günlük bir çekimde iskelet bir ekiple çekim sağlayan film yapımcıları, doğal ışık kullanarak ve arkadaşlarının evlerinde çekim yaparak paradan tasarruf etmeye çalışmışlardır.
Müzikal parti sahnesi, Hansard’ın kendi dairesinde, partiye gidenleri/müzisyenleri canlandıran kişisel arkadaşlarıyla çekilmiştir. Annesi Catherine Hansard, kısa süreliğine solo şarkı söylerken gösterilir. Dublin sokak sahneleri izinsiz ve uzun bir mercekle kaydedilmiştir .Böylece yoldan geçen birçok kişi bir filmin çekildiğini anlamamıştır. Uzun lens ayrıca profesyonel olmayan oyuncuların rahatlamasına ve kamerayı unutmasına yardımcı oldu ve diyalogların bir kısmı tamamen doğaçlama yapıldı. Ve bu gerçekten sinemanın gücü, sinemanın görevidir. Filmin son sahnesinde Hansard, dogaçlama olarak Guy’a Çekçe ‘ seni seviyorum’ demiştir. Guy Çekçe bilmediği için filmde bunun ne demek olduğunu bilmiyordu. Komik tarafi şu; karakter gerçekte de bu sözün anlamını çok sonra öğrenmiş.
Once eleştirmenlerden büyük beğeni toplamış ve Mart 2007’de İrlanda’da gösterime girdikten sonra Caroline Hennessy tarafından “beklenmedik bir hazine” olarak nitelendirilmiştir.
Filmin kaba bir kurgusu 15 Temmuz 2006’da Galway Film Fleadh’da gösterildi, ancak film daha sonra birçok prestijli Avrupa film festivali tarafından reddedildi. Ancak 20 Ocak 2007’de 2007 Sundance Film Festivali’nde ve Şubat 2007’de Dublin Film Festivali’nde yer aldı ve her iki etkinlikte de seyirci ödülleri aldı.
Film ilk olarak 23 Mart 2007’de İrlanda’da sinemada gösterime girdi, ardından 16 Mayıs 2007’de Amerika Birleşik Devletleri’nde sınırlı gösterime girdi. Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da gösterime girdiği ikinci hafta sonundan sonra, film 23 Mayıs 2007’de indieWİRE kutusunun zirvesine ulaştı. konum başına ortalama yaklaşık 31.000 ABD doları olan olarak tablolara yansıdı. 28 Mart 2009 itibariyle Once , Kuzey Amerika’da yaklaşık 9,5 milyon dolar ve dünya çapında 20 milyon doların üzerinde hasılat gelir elde edildiğini duyurdu. Buradan anlayacağınız üzere film mekan konusunda, oyuncu konusunda ekipçe çalışılarak oluşturulmuştur. Mekan olarak arkadaş evlerinin kullanılması bütçeyi minimuma çekmiştir. Sokaklarda yapılan çekimlerin uzun bir mercekle çekilmesi, figüran maliyetinden kısılmasına olanak sağlamış ve böylelikle Once, düşük bütçeli filmler arasında yerini almıştır.
Kaynakça
Dwyer, Michael (23 Mart 2007). “Street sweethearts” (İngilizce). The Irish Times.
“Once (2007)” (İngilizce). Box Office Mojo.
Düşük Bütçeli Filmler #2: Once